Educatieaanbod 80 jaar vrijheid

‍

Dwangarbeiders Apeldoorn

In het kader van 80 jaar Bevrijding realiseert de Stichting Dwangarbeiders Apeldoorn in 2024/2025 het volgende:
- Tentoonstelling Dwangarbeiders 2024 en 2025, locatie: CODA of gemeentehuis Apeldoorn
- Fietsroute Oost-Gelre van circa 28 kilometer door de grensstreek NL-Duitsland (in 2025)
- Presentatie in school over de razzia’s van 1944 en de Apeldoornse Dwangarbeiders (presentatie wordt gerealiseerd door de Stichting Dwangarbeiders Apeldoorn)
- Publicatie van een tweede boek over dwangarbeid met achtergrondinformatie (in 2025)

Voor wie: Basisonderwijs groep 7/8, voorgezet onderwijs, mbo en hbo
Website en meer informatie: dwangarbeidersapeldoorn.nl en via Arend Disberg (arenddisberg@gmail.com)
Kosten: Aan dit educatieprogramma zijn geen kosten verbonden. Wel vragen we een vrijwillige bijdrage voor de Stichting Dwangarbeiders (indien mogelijk)

Creatieve verwerking van lezingen

Doorgaans wordt de informatie uit lezingen en informatiebijeenkomsten door leerlingen beter opgeslagen als ze er ook actief mee aan de slag gaan. Door de leerlingen actief te betrekken en hun creativiteit aan te spreken, wordt de gegeven informatie beter verwerkt, bouwen ze empathisch vermogen op en raken ze sterker betrokken bij heden en verleden.

Hieronder twee inspiratievoorbeelden:

Voorbeeld 1: een lezing over het verzet wordt tijdens het vak Nederlands aangewend in een praktische opdracht die zich richt op het zelf schrijven van poëzie of een literair verhaal/opstel. In kunstvakonderwijs kunnen de teksten of de beelden uit de teksten verwerkt worden tot nieuw beeldmateriaal of kunstenwerken en/of tijdens Muziek omgezet worden in geluid.

Voorbeeld 2: een lezing over de bevrijding van Apeldoorn wordt tijdens het vak Geschiedenis verder uitgediept door het inlevingsvermogen van de leerlingen aan te spreken en hen te vragen een dagboekfragment of -brief te schrijven. In de kunstvakuren kan dit vertaald worden naar een kleine voorstelling.

Voor wie: Basisonderwijs groep 7/8, voortgezet onderwijs, binnen de taalvakken, Geschiedenis en Maatschappijleer en de creatieve vakken/CKV
Kosten: Aan dit educatieprogramma zijn geen kosten verbonden
Contact: Manouk Hendal: manouk.rh@gmail.com

De bevrijding van de Veluwe

De bevrijding van de Veluwe komt op verschillende manieren en locaties aan bod. Zo is er een voorlichtings- en informatieprogramma voor het basis- en voortgezet onderwijs en wordt er in samenwerking met de gemeente Apeldoorn een route ontwikkeld die gemarkeerd wordt met ruim 50 banieren. Daarnaast is er in CODA van 11 april tot en met 5 mei 2025 een expositie te zien over de bevrijding van Apeldoorn. Scholen kunnen te zijner tijd een tijdvak reserveren waarin een lezing of informatiebijeenkomst gepland wordt.

Voor wie: Basisonderwijs en voortgezet onderwijs
Meer informatie: www.bevrijdingvandeveluwe.nl
Kosten:  Aan dit educatieprogramma zijn geen kosten verbonden
Contact: Manouk Hendal: manouk.rh@gmail.com

Dilemmaprogramma ‘Wat zou jij beslissen?’

Het dilemmaprogramma ‘Wat zou jij beslissen’ neemt leerlingen/studenten mee naar het Apeldoorn van de oorlogsjaren. ‘Meekijkend’ door de ogen van Jonas moeten zij keuzes maken die invloed hebben op vriendschap, loyaliteit, vertrouwen en veiligheid. Deze les wordt verzorgd door een gastspreker of in overleg met de docent. Meer informatie te vinden via deze link.

Het programma sluit aan op:
Kerndoel 1 – Schoolcultuur (school zorgt voor een democratische cultuur)
Kerndoel 2 – Diversiteit (leerlingen handelen respectvol en vanuit kennis over een diverse samenleving)
Kerndoel 3 – Democratische waarden (leerlingen geven aan hoe hun handelen zich verhoudt tot democratische waarden)

Voor wie: Voortgezet onderwijs, mbo en hbo
Kosten:  Aan dit educatieprogramma zijn geen kosten verbonden

‍

Apeldoorn - Burlington

Het Apeldoorn Burlington Comité nodigt jongeren in Apeldoorn uit om een werkstuk te maken dat ingaat op de volgende drie vragen:                      
1. Wat betekent vrijheid voor jou?
2. Als je in een oorlogssituatie zou moeten onderduiken, wat zou je dan het meest missen?      
3. Stel je voor dat je moet vluchten en maar klein koffertje mee kunt nemen, wat zou er dan in dat koffertje zitten?
Je werkstuk mag maximaal 1x A4 formaat zijn en je kunt denken aan een tekening, schilderij, gedicht of collage. De werkstukken worden op 17 april 2025 tijdens het bevrijdingsconcert in theater Orpheus gepresenteerd. Daarna verhuist de presentatie naar het gemeentehuis in Apeldoorn. Aansluitend worden de Apeldoorns werkstukken gecombineerd met de werkstukken uit Canada, waarbij leerlingen ingegaan zijn op dezelfde drie vragen. De burgemeester van Burlington komt begin mei 2025 naar Apeldoorn en hij zal de Apeldoornse werkstukken meenemen naar Canada om daar tentoon te stellen.

Wellicht zijn er leerlingen/klassen die het leuk vinden om in dit speciale herdenkingsjaar gekoppeld te worden aan een klas in Burlington. Denk bijvoorbeeld aan regelmatig schrijven/mailen met een leerling in Canada tijdens in 2025, het jaar van 80 jaar Bevrijding.

Voor wie: Basisonderwijs groep 7/8, voortgezet onderwijs klas 1/2
Contact: John Simons, simonsjohn60@gmail.com

Te huur: fototentoonstelling WO2 in Kleur

Deze tentoonstelling die inmiddels op meerdere plekken in het land te zien is geweest toont 170 realistische kleurimpressies van Jakob Lagerweij die Nederland en specifiek onze regio in beeld brengen. Thema’s die in de tentoonstelling aan bod komen zijn de opkomst van het nazisme, het dagelijks leven in de oorlogsjaren, de Jodenvervolging en de bevrijding. De vierdelige boekenserie WO2 in kleur reist mee met de tentoonstelling. Een aantal beelden kan, in overleg en indien gewenst, ook digitaal aangeleverd worden.

Voor wie: bovenbouw van het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, mbo en hbo
Duur: in overleg; de tentoonstelling kan in principe een aantal weken blijven staan
Kosten: € 650,- per locatie
Meer informatie: www.cpoj.nl
Reserveren is noodzakelijk en kan uiterlijk drie weken vooraf via xxl@pieceofjake.com

CODA EN 80 JAAR BEVRIJDING

CODA biedt in het kader van 80 jaar Bevrijding meerdere lesprogramma’s aan voor het basisonderwijs en het middelbaar onderwijs met als doel de betrokken burgerschap van en bij leerlingen te bevorderen door hen te leren in vrijheid en vriendschap in verbinding te blijven met medeburgers. In het huidig tijdsgewricht is het immers van onverminderd belang en om kinderen inzicht te geven in de waarde en betekenis van vrede en vrijheid.

Vrijheid en Vriendenalbum

In de klas ligt een groot vriendenalbum met een levensverhaal van een kind uit de Tweede Wereldoorlog. Dit album leert leerlingen meer over het leven van toen en het verliezen van vrijheid. In het vriendenalbum mogen ze het kind van toen met terugwerkende kracht iets toewensen. Bijvoorbeeld dat diegene weer bij zijn ouders mag wonen en geen oorlog hoeft mee te maken. In de daaropvolgende pagina’s schrijven en illustreren de leerlingen hun eigen verhaal. Vragen die daarbij centraal staan zijn: Ken jij je klasgenoten goed? Ken je het verhaal achter dat meisje uit Oekraïne? Wat zou je haar toewensen? Kun je als klas ervoor zorgen dat wensen uitkomen?
Het programma is een voorbereidende les in combinatie met een bezoek aan en rondleiding door Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch en Ereveld Loenen.

Voor wie: Basisonderwijs, groep 6/7/8.
Duur: voorbereidend lesprogramma 1 à 2 lessen, bezoek Herinneringscentrum en Ereveld: 1,5 uur per locatie.
Prijs per klas: Lesmateriaal, bezoek en rondleiding erfgoedlocaties zijn gratis. Het optionele, voorbereidend lesprogramma dat verzorgd wordt door een CODA docent kost € 105,- per klas
Reserveren CODA docent en Herinneringscentrum / Ereveld is noodzakelijk: vier weken vooraf via educatie@coda-apeldoorn.nl.
www.apeldoornschebosch.nl
oorlogsgravenstichting.nl/begraafplaatsen/nationaal-ereveld-loenen

Vriendschap en Vrijheid is… Kleur bekennen!

Leerlingen krijgen in de klas delen van levensdossiers van Apeldoornse jongeren die in de oorlogsjaren leefden. Een foto, een anekdote of een alinea uit een brief. Wat denken zij dat het verhaal is? Door eigen onderzoek en een kunstopdracht zullen de leerlingen de persoon in kwestie zoveel mogelijk inkleuren. Ze leren het verschil tussen wat erover iemand en een gebeurtenis gezegd wordt en wat daadwerkelijk het geval is. Ook gaan zij met elkaar in gesprek. Wat maakt dat wij in vrijheid bij elkaar kunnen zijn en hoe behouden we die vrijheid? Het programma omvat daarnaast een voorbereidende les, een bezoek aan en rondleiding door Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch en Ereveld Loenen.

Van alle deelnemende scholen mogen een aantal jongeren op treinreis van Het Apeldoornsche Bosch naar Auschwitz. Op basis van deze indrukwekkende ervaring vragen wij de jongeren ambassadeur te worden van de vrijheid. In die rol brengen zij advies uit aan Ton Heerts, burgemeester van Apeldoorn.

Voor wie: Voortgezet onderwijs, alle leerjaren.
Duur: Maatwerk (van dagdeel tot projectweek). Bezoek Herinneringscentrum en Ereveld: 1,5 uur per locatie. Combinatiebezoek met busvervoer is mogelijk.
Prijs per klas: Lesmateriaal, bezoek en rondleiding erfgoedlocaties gratis (inclusief busvervoer).
Optioneel: voorbereidend lesprogramma door een CODA docent à € 105,- per klas.
Reserveren CODA docent en Herinneringscentrum/ Ereveld is noodzakelijk: vier weken vooraf via educatie@coda-apeldoorn.nl.
www.apeldoornschebosch.nl
oorlogsgravenstichting.nl/begraafplaatsen/nationaal-ereveld-loenen

Licht op de schaduwkant

Stel, iemand beweert op jouw For You Page dat jongeren die in de winter geboren zijn sneller afstuderen, slimmer zijn en meer kans maken op een baan. Dat kan toch niet waar zijn? Maar al snel verschijnen er meer video’s. Een schooldirecteur bevestigt het verhaal. Jij bent in de zomer geboren, wat betekent dit voor jou? Welkom bij de spelshow De Cirkel waarin leerlingen op basis van het seizoen waarin ze geboren zijn van elkaar gescheiden worden. De winterleerlingen nemen de leiding terwijl de zomerleerlingen langzaam buitengesloten worden. De lente- en herfstleerlingen zijn omstanders die te maken krijgen met groepsdruk en gevoelens van empathie.

De Cirkel maakt deel uit van het lesprogramma Licht op de schaduwkant en gaat over de mechanismen in, achter en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het betreft niet alleen het uitsluiten van een minderheid, maar gaat ook over menselijk gedrag en handelen. Door licht te laten schijnen op onze eigen schaduwkant verkennen we onze eigen kwetsbaarheid en met meer kennis over ons gedrag maken we onszelf weerbaarder, zodat we ook vandaag de dag kunnen opstaan tegen polarisering en voor onze gemeenschappelijke vrijheid.

De Cirkel is het eerste onderdeel van het educatieprogramma Licht op de Schaduwkant en wordt vervolgd met een dialoog en een les op school. De CODA docent biedt jongeren handvatten als: laat je goed informeren, ga in gesprek en wees zo moedig als je zijn kunt!

Licht op de schaduwkant is bedoeld voor leerlingen in de leeftijd van circa 12 tot 25 jaar en heeft als doel burgerschap en betrokkenheid te bevorderen.

Voor wie: Leerlingen voortgezet onderwijs, mbo en hbo.
Duur: 2 aansluitende lesuren in CODA en 1 lesuur op school.
Prijs per klas: € 105,-
Reserveren is noodzakelijk: twee weken vooraf via educatie@coda-apeldoorn.nl
www.beladengeschiedenis-apeldoorn.nl