Herdenken/gedenken

De werkgroep Gedenken / Herdenken levert inhoudelijke ondersteuning aan het ‘Gedenken en Herdenken' van gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog in Apeldoorn.

De werkgroep:
• Houdt de tekst bij van het boek ‘Apeldoorn '40 - '45 het verhaal achter de Apeldoornse oorlogsmonumenten' door wijzigingen en aanvullingen op deze website te publiceren.
• Doet historisch onderzoek als er nieuwe informatie bekend wordt over lokale gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog, ook als die niet direct betrekking heeft op de tekst van Apeldoorn '40-'45.
• Werkt mee aan publicaties over gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog in Apeldoorn.
• Verschaft scholen die een monument hebben geadopteerd informatie en houdt desgewenst voordrachten voor leerlingen en leerkrachten.
• Geeft op verzoek informatie aan belangstellenden.
• Vertegenwoordigt de Stichting Bevrijding '45 in het project ‘Erfgoed van de oorlog' van het ministerie van VWS in nauwe samenwerking met de gemeente.
• Let op de Apeldoornse oorlogsmonumenten: door controle na reparatie, bij wijziging van gegevens op het monument, door advies uit te brengen bij verandering of herplaatsing, bij vernieling of verwaarlozing.
De werkgroep heeft een voorzitter, die ook lid is van het Stichtingsbestuur; er is geen secretaris of penningmeester.
De werkgroep maakt een eigen werkplan op en laat het stichtingsbestuur weten hoe de uitvoering verloopt. Waar nodig zoekt de werkgroep steun bij de uitvoering van het werkplan door zich tijdelijk door deskundigen te laten steunen.

Leden van de werkgroep:
F.A. de Heus (Frans), voorzitter
A. van Barreveld (Arnoud), tekstschrijver
J. Reitsma (Jelle), tekstschrijver en webmaster
M. van Essen (Martijn), tekstschrijver
P. Wildenberg (Patrick) tekstschrijver

Het is duidelijk dat bij herdenkingen het aantal vertegenwoordigers van de generatie die de oorlog als volwassene heeft meegemaakt, steeds kleiner wordt. Maar jongere generaties nemen het over, én ook de jongste generatie is steeds vaker actief bij herdenkingen betrokken, omdat hun school een monument geadopteerd heeft. Continuïteit lijkt dus gewaarborgd. Wat wel verdwijnt is de levende herinnering aan de oorlog 1940 - 1945, omdat een generatie langzamerhand uitsterft. Daarom is het belangrijk dat er monumenten zijn als zichtbare verwijzing naar ingrijpende gebeurtenissen uit de oorlog. Niet alleen de monumenten zelf, ook het verhaal áchter die monumenten is van belang voor de mensen die nu leven. Op deze website wordt het verhaal verteld achter de ruim veertig Apeldoornse oorlogsmonumenten.

Nieuws uit de werkgroep Gedenken/ Herdenken

Centraal Beheer
De schaarse informatie over de gedenkplaat (‘Zij die in onze harten leven zijn niet dood 1940–1945´) in het prieel naast het Atriumgebouw, Centraal Beheer, Laan van Malkenschoten 20, Apeldoorn is op deze website geplaatst. Het onderzoek wordt voortgezet. Klik hier.

Schouw
De werkgroep heeft in 2023 net als in voorgaande jaren de jaarlijkse ‘schouw’ van de oorlogsmonumenten in Apeldoorn en de dorpen uitgevoerd en de bevindingen in maart aan de gemeente Apeldoorn gemeld.

4 mei herdenking
Werkgroepleden schrijven de teksten en verzorgen de visuele ondersteuning voor de aan de Dodenherdenking voorafgaande bijeenkomst in de Grote Kerk te Apeldoorn. Tot en met 2015 werden drie Apeldoornse slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog herdacht, m.i.v. 2016  twee personen: Apeldoornse oorlogsslachtoffers of  iemand die is omgekomen bij een missie na 1945 en begraven ligt op het ereveld Loenen. Voor 2020 waren teksten voorbereid om Timo Smeehuizen (omgekomen op 15 juni 2007 tijdens de missie in Afghanistan) en Reinier van Gerrevink (gefusilleerd op 2 oktober 1944) te herdenken. Deze herdenking heeft door de coronacrisis geen doorgang gevonden, maar de voordrachten zijn in 2021 gefilmd door RTV Apeldoorn.

Wandelkaart
De op verzoek van de gemeente Apeldoorn in 2010 gemaakte wandelkaart (‘Wandelen en stilstaan, een wandeling langs Apeldoornse oorlogsmonumenten in de binnenstad) is helaas uitverkocht.
‍

‍Fietskaart
De fietskaart die langs oorlogsmonumenten in Apeldoorn en het buitengebied bestrijkt het gebied begrensd door de Naald in het noorden, Klarenbeek in het oosten, Eerbeek in het zuiden en Radio Kootwijk in het westen.
Routes zijn gebaseerd op de fietsknooppuntenroutes; door knooppuntnummers die niet op de routes liggen te gebruiken kan iedereen kiezen voor een alternatieve terugweg of een zelf samen te stellen route. Er zijn vijf routes gepland (de Dorpenroute van 69 km, de Hoenderlooroute van 42 km, de Kootwijkroute van 28 km, de Bevrijdingsroute van 40 km en de Klarenbeekroute van 31 km). Het gaat om in totaal 20 monumenten en 5 plaatsen van herinnering langs de verschillende routes.
De kaart is niet in alle opzichten actueel: de fietsknooppuntenroutes zijn intussen deels gewijzigd.
De oorspronkelijke kaart kan op afspraak worden afgehaald bij J. Reitsma, Zwarte Kijkerweg 25a 7313 GC Apeldoorn: jelle.reitsma@gmail.com of 055-3555890.
‍

‍

Militaire sporen
In 2012 is in het kader van het cultureel erfgoedproject Gelegerd in Gelderland een boekje Militaire Sporen in Apeldoorn samengesteld. Stadsmuren, kastelen, forten e.d. ontbreken in onze stad, maar activiteiten van Nederlandse, Duitse en Canadese militairen hebben wel veel sporen nagelaten. De Koning Willem III kazerne, met een bewogen geschiedenis,  is nog steeds als zodanig in gebruik. De Van Haeftenkazerne is onderdeel van een woongebied geworden. Andere bekende gebouwen, zoals Paleis Het Loo, Radio Kootwijk en de Politieacademie, kregen in de Tweede Wereldoorlog een militaire bestemming. Een deel van het boekje is gewijd aan de Kriegslazaretten en noodhospitalen, die in het najaar van 1944 moesten worden ingericht om na de Slag om Arnhem om honderden gewonde Duitse en Britse militairen te kunnen verplegen. Bovendien moest in deze noodvoorzieningen gewonde en zieke evacués uit Arnhem worden opgenomen.
Het boekje is uitgegeven door de gemeente Apeldoorn, kost € 2,95 en is te verkrijgen bij de boekhandel Nawijn & Polak, Marktplein 24, 7311 LR Apeldoorn.

Straatnamen voor verzetsstrijders
In 2018 heeft de werkgroep het boek STRAATNAMEN VOOR VERZETSSTRIJDERS EERBETOON IN EEN NIEUWE WIJK geschreven. Sinds begin 2019 is er een nieuwe woonwijk in Apeldoorn-Zuid, waarin de twaalf straten zijn vernoemd naar verzetsstrijders: mannen en vrouwen, van alle rangen, standen en leeftijden, burgers en militairen. Enkelen overleefden de oorlog, de meesten kwamen om het leven in een concentratiekamp of voor een vuurpeloton. Zij vormen een afspiegeling van het brede Apeldoorns verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Straatnamen voor verzetsstrijders vertelt in het kort hun levensverhaal.

Het boekje is uitgegeven door de Stichting bevrijding '45 met steun van de gemeente Apeldoorn, kost € 9,95 en is te verkrijgen bij de boekhandel Nawijn & Polak, Marktplein 24, 7311 LR Apeldoorn en Primera winkels in Ugchelen en de wijk Orden. ISBN 978 94-6228-867-6.

‍Adoptiescholen
Voor scholen die een monument hebben geadopteerd (b.v. OBS De Bundel, OBS Berg en Bosschool, OBS Spitsbergen, PCBS De Ichthus, PCBS Passe Partout, PCBS De Bouwhof, KBS De Poort te Loenen, PCBS De Sjofar Prinses Juliana en KBS C. van Leeuwen in Eerbeek) worden presentaties verzorgd over de verhalen achter het monument.

Geheugen van Apeldoorn
De werkgroep heeft teksten bij oorlogsmonumenten aangeleverd voor de website www.geheugenvanapeldoorn.nl.

Website
De nieuwste webpagina's betreffen het Tableau Canadian Regiments, het Monument voor de bemanning van de Tennessee Toddy en de plaquette op het landgoed De Ploeg. Recent is niet alleen de layout verbeterd, maar is de gepubliceerde informatie gecontroleerd en waar nodig geactualiseerd.

Het aantal vragen dat via de website aan de werkgroep wordt gesteld n.a.v. gebeurtenissen en/of personen uit de Tweede Wereldoorlog in Apeldoorn neemt toe. De beantwoording daarvan vergt de nodige tijd en aandacht. Meestal kan er een bevredigend antwoord worden gegeven, maar helaas slaagt de werkgroep daar niet in alle gevallen in.

17 April en 4 Mei

De werkgroep 17 april en 4 mei heeft jaarlijks tot taak (in het kader van de bevrijding van Apeldoorn):
• het ontsteken van het Bevrijdingsvuur op 17 april (Apeldoorn bevrijd)
• de 'Dodenherdenking' op 4 mei in het Oranjepark

De werkgroep is als volgt samengesteld:
F. de Heus (Frans), voorzitter
R. van Brummen (Rob), secretaris
G. Kroon (Gerdien), lid
W. van Beek (Wim), lid
H. Harbers (Hans), lid
T. van der Veen (Tom), lid
C. Scheltens (Corianne), lid

Apeldoornsche Bosch

Het Comité Apeldoornsche Bosch is opgegaan in de Stichting Apeldoornsche Bosch.

Heidehof

De werkgroep Heidehof heeft tot taak in de lustrumjaren een herdenking op de begraafplaats Heidehof te organiseren en uit te voeren.

De werkgroep is als volgt samengesteld:

C. Munk (Coert), voorzitter
G. Hendriks (Gerard), lid

Remembrance Day

In Apeldoorn staat het Nationaal Canadees Bevrijdingsmonument, een bronzen beeld dat een wuivende figuur met in elke hand een hoed voorstelt. Het monument, een uiting van vreugde en dankbaarheid voor de herwonnen vrijheid, is een blijvend eerbetoon van Nederland aan Canada. Aan Dow’s Lake in Ottawa staat een tweeling monument. Beide beelden, al staan ze gescheiden door een oceaan, symboliseren de blijvende vriendschapsband tussen Nederland en Canada. Beide monumenten zijn door H.K.H. Prinses Margriet onthuld, in Apeldoorn op 2 mei 2000, in Ottawa op 11 mei 2002.
Op de zondag zo dicht mogelijk bij 11 november – Remembrance Day - worden de Canadese militairen herdacht die sneuvelden in de beide wereldoorlogen en bij vredesoperaties. Sinds een aantal jaren vindt bij het Nationaal Canadees Bevrijdingsmonument ter gelegenheid van Remembrance Day een herdenking plaats ter nagedachtenis van de Canadese militairen die hun leven gaven voor de bevrijding van Nederland.

De werkgroep Remembrance Day bestaat uit de volgende leden:

G.E.A. Hendriks (Gerard)
A. Menninga (Anita)
M. van de Poel (Martin)
M. Strik-Van Tilburg (Marleen)

Huisvesting veteranen

De werkgroep Huisvesting is verantwoordelijk voor het huisvesten en begeleiden van Canadese Veteranen in de Regio Apeldoorn en het opzetten en in stand houden van een centrale meldkamer / ontmoetings- en coördinatiepunt, genaamd de Canadian Club. Deze werkgroep is alleen in de lustrumjaren actief.

De werkgroep is samengesteld als volgt:

I. Cornelissen (Iris), voorzitter
H. van Elburg (Henk), lid
Chr. van de Kamp (Chris), lid
W. Krop (Willem), lid
D. ten Voorde (Dinie), lid
M. Wessels (Marieke), lid