De bronzen beer, Loenen
Op de T-kruising van de Eerbeekseweg met de Harderwijkerweg staat een bronzen ijsbeer. Een bronzen ijsbeer als bevrijdingsmonument? Waarom een onderdeel van het Engelse leger? De Canadezen hebben Nederland toch bevrijd?
Dat zit zo: in 1908 werd in Engeland de 49th West Riding Infantry Division opgericht. In de Eerste Wereldoorlog vocht deze divisie vooral bij de Belgische stad Ieper. In het begin van de Tweede Wereldoorlog werd de divisie eerst naar Noorwegen gestuurd en later, in mei 1940, als bezettingsmacht naar IJsland overgebracht. Het West Riding Reconnaissance Regiment (49 Recce Regt), de verkenners van de divisie, werd op 14 januari 1941 opgericht.
Op IJsland kwam men op het idee om een ijsbeer als symbool te kiezen. Er werd een insigne gemaakt van een ijsbeer met zijn kop vervaarlijk omhoog en dit werd het officiële embleem van de divisie. Al heel gauw werd de bijnaam van de divisie 'Polar 'Bears’. Later ging de divisie terug naar Engeland om zich voor te bereiden op de bevrijding van Europa. De divisie vertrok op 19 juni 1944 naar Frankrijk en vocht zich een weg door Frankrijk en België. Uiteindelijk trok deze Engelse divisie onder bevel van het 2e Canadese Legerkorps Nederland binnen en bevrijdde Arnhem op 14 april 1945. Twee dagen later, op maandag 16 april 1945, bereikte het Recce Regt als voorhoede van de divisie de dorpen Eerbeek en Loenen. De daar gelegerde Duitse soldaten boden nauwelijks verzet.
Toch ging het niet helemaal zonder slag of stoot. Dat verhaal is ook te lezen op het eerder opgerichte herinneringsmonument op De Brink, voor het gemeenschapshuis aan de Hoofdstraat.
Op 16 april 1945 trok het C Squadron, onderdeel van het Engelse 49th (West Riding) Reconnaissance Regiment op naar Loenen vanuit Eerbeek. In de middaguren stuitten zij op tegenstand van de Duitsers, waarbij de voorste gevechtswagen – een Humber Mark IV – op de Eerbeekseweg door een Panzerfaust in brand werd geschoten. De bemanning, waaronder Sgt. W. Mould, wist zich ongedeerd in veiligheid te brengen en de colonne trok zich terug. Enige tijd later werd Loenen omsingeld en een tweede aanval ingezet, die leidde tot de verovering van het dorp, waarbij ca. 30 gevangenen werden gemaakt. Na de bevrijding van de dorpen gingen de gevechten met de Duitsers in overige delen van Nederland door.
55 jaar na de bevrijding bood de bevolking van Loenen hun vroegere bevrijders dit tweede herdenkingsmonument aan in de vorm van een ijsbeer, het divisie-embleem van de 49th (West Riding) Division.
