Muurreliefs Synagoge Paslaan
De reliëfs in de wanden van de synagoge aan de Paslaan zijn een herinnering aan de joden die in de Tweede Wereldoorlog weggevoerd zijn. Op de plaats van die synagoge stond vroeger de oude synagoge. Tot de nacht van 1 op 2 augustus 1941. Toen staken N.S.B.’ers het gebouw in brand; het werd grotendeels verwoest. U kunt hier meer lezen over de toedracht van deze brandstichting.
De meeste wetsrollen, veel kerksieraden en enkele glas-in-loodramen konden worden gered. De brand bleek het startsein voor de gewelddadige vervolging van de joden in Apeldoorn (zie Gedenkzuil op de joodse begraafplaats).
Na de oorlog hield de kleine joodse gemeente sjoeldiensten in woonhuizen en ook in het kerkgebouw van de remonstranten aan de Paslaan. Pas in 1959 begon men, met steun van het rijk, aan de bouw van de nieuwe synagoge. In het ontwerp zijn enkele van de oude glas-in-loodramen verwerkt. Op 28 februari 1960 werd de sjoel ingewijd. Bijzonder is dat men gebruik kon maken van de wetsrollen en kerksieraden die de oorlog overleefd hadden. Opvallend in de gevel zijn de reliëfs van de kunstenaar Harry Meek. Omdat voor de vervaardiging daarvan de benodigde financiën ontbraken, stelde burgemeester Des Tombe een bedrag beschikbaar met de mededeling dat deze reliëfs het monument zouden zijn voor de omgekomen joden in Apeldoorn.
Later, in 2005, werd op de grond voor de muur met de reliëfs het Knikkermonument onthuld.
